Μορφολογία & Φυσιολογία Αμπέλου

Κωδ. μαθήματος: 2.4

Εξάμηνο: 2^ο εξάμηνο

Κατηγορία: Υποχρεωτικό

Ώρες: 2Θ+2Ε

ECTS: 5

 

ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Με την ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής:

• θα γνωρίζει τα βοτανικά χαρακτηριστικά και τη συστηματική κατάταξη της αμπέλου,
• θα γνωρίζει την δομή και λειτουργία των κυττάρων, ιστών και οργάνων του αμπελιού,
• θα γνωρίζει τις αναπτυξιακές – μορφολικές μεταβολές των οργάνων του αμπελιού και κατά τη διάρκεια του έτους,
• θα γνωρίζει τα σημαντικά φαινολογικά στάδια
• θα μπορεί να φτιάχνει μικροσκοπικά παρασκευάσματα και να πραγματοποιεί ανατομικές παρατηρήσεις-μελέτες.,
• θα μπορεί να αξιολογεί παράγοντες που κατευθύνουν και επηρεάζουν την ανάπτυξη των βλαστητικών και αναπαραγωγικών οργάνων και κατά συνέπεια την παραγωγή.
• γνωρίζουν βασικές φυσιολογικές λειτουργίες (μηχανισμούς) του αμπελιού.
• γνωρίζουν τις αλληλεπιδράσεις των μηχανισμών αυτών.
• γνωρίζουν τις αποκρίσεις του αμπελιού σε περιβαλλοντικούς παράγοντες.
• αξιολογούν τους παράγοντες που κατευθύνουν και επηρεάζουν την ανάπτυξη των βλαστητικών και αναπαραγωγικών οργάνων και κατά συνέπεια την παραγωγή.
• αξιολογούν τις ανάγκες της αμπέλου στις εκάστοτε περιβαλλοντικές συνθήκες με στόχο τη βελτιστοποίηση της παραγωγής (ποσοτικά / ποιοτικά).
• μπορούν να αναλύουν και να παρουσιάζουν δεδομένα από τις εργαστηριακές τους ασκήσεις

 

Γενικές Ικανότητες

• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των νέων τεχνολογιών.
• Σεβασμός στο περιβάλλον και τη βιοποικιλότητα.
• Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις.
• Λήψη αποφάσεων.
• Αυτόνομη εργασία.
• Ομαδική εργασία.
• Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής.
• Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Θεωρητικό Μέρος

1. Βοτανική περιγραφή αμπέλου
2. Μεριστώματα και Μορφογένεση
3. Φαινολογικά στάδια ανάπτυξης της αμπέλου
4. Μορφολογία βλαστητικών και αναπαραγωγικών οργάνων (ρίζα, βλαστός, έλικες, φύλλα, άνθος, ράγα, γίγαρτα) και η εξέλιξη αυτών κατά τη βλαστική περίοδο (ετήσιος βλαστητικός κύκλος ανάπτυξης)
5. Πρωτογενής και δευτερογενής Ανατομική διάπλαση βλαστών
6. Μορφολογία – Ανατομία ρίζας
7. Αναπτυξιακή πορεία και εξωγενείς παράγοντες που επηρεάζουν τη μορφολογία-ανατομία
8. Καρπόδεση, ανάπτυξη και ωρίμανση των ραγών
9. Αναπτυξιακή φυσιολογία των βλαστητικών οργάνων του αμπελιού και εξωγενείς παράγοντες που επηρεάζουν τις αναπτυξιακές διαδικασίες (φωτισμός, θερμοκρασία, υδατικές σχέσεις)
10. Αναπτυξιακή φυσιολογία των αναπαραγωγικών οργάνων (επίδραση φυτο-ορμονών, περιβάλλοντος και θρέψης στα διάφορα στάδια ανάπτυξης του άνθους)
11. Ενδογενείς και εξωγενείς παράγοντες που επηρεάζουν τα διάφορα στάδια ανάπτυξης, φυσιολογία και βιοχημεία ωρίμανσης με έμφαση στην εξέλιξη της σύνθεσης της σταφυλής
12. Η υδατική διαχείριση του αμπελιού (μελέτη των φυσιολογικών διεργασιών προσρόφησης του νερού και διαπνοής καθώς και οι επιπτώσεις της υδατικής καταπόνησης στην ανάπτυξη και την ποιότητα των παραγόμενων σταφυλιών)
13. Παράγοντες που επηρεάζουν τη φωτοσύνθεση και την αναπνοή στο αμπέλι, και πως αυτοί εμπλέκονται στο σχηματισμό και το μεταβολισμό των σακχάρων
14. Ανόργανη θρέψη αμπελιού: Οι απαιτήσεις του αμπελιού σε ανόργανα θρεπτικά μακρο- και μικρο- στοιχεία και σχέση θρέψης – ποιότητας/ποσότητας
15. Αβιοτικοί παράγοντες καταπόνησης (stress) του αμπελιού

 

Εργαστηριακό Μέρος

1. Πρωτογενής & δευτερογενής ανατομική διάπλαση του βλαστού και των οργάνων του (έλικες, οφθαλμοί).
2. Μορφολογικά & ανατομικά χαρακτηριστικά του φύλλου.
3. Μορφολογία & ανατομία της ρίζας.
4. Μορφολογία & ανατομία του άνθους
5. Μορφολογία & ανατομία της ράγας
6. Φωτοσύνθεση – Φωτοσυνθετικές χρωστικές (μέτρηση ανθοκυανινών, ανάλυση φωτοσυνθετικών και φωτοπροστατευτικών χρωστικών, μέτρηση φωτοσύνθεσης και συναφών παραμέτρων).
7. Διαπνοή (μελέτη των παραμέτρων από τους οποίους εξαρτάται η διαπνοή, ταχύτητα διαπνοής των φύλλων, αγωγιμότητα στοματίων).
8. Αναπνοή (μελέτη της λειτουργίας της αναπνοής σε φύλλα αμπελιού και προσδιορισμός του αναπνευστικού πηλίκου).
9. Αποταμιευτικοί πολυσακχαρίτες (προσδιορισμός αμύλου σε ρίζες και σε φύλλα αμπελιού διαφορετικής ηλικίας – θέσης στο βλαστό).
10. Ποσοτικός προσδιορισμός ολικού αζώτου (ποσοτικός προσδιορισμός ολικού αζώτου σε φύλλα αμπέλου διαφόρων ηλικιών).

 

ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. DICKINSON W.C. Integrative plant anatomy. San Diego: Academic Press. 2000
2. HUGLIN, P., SCHNEIDER, CHR. Biologie et écologie de la vigne. Tech.& Doc., Lavoisier. 1998
3. MAY, P. Flowering and Fruitset in Grapevines. Lythrum Press, South Australia. 2005
4. MULLINS, M.G., BOUQUET, Α., WILLIAMS, L. E. The Biology of the Grapevine. Cambridge Univ. Press. 1992
5. WEAVER, R.J. Grape Growing. John Wiley & Sons. 1976
6. KELLER, M., The Science of Grapevines: Anatomy and Physiology, 2nd Edition, Elsevier, 2015.
7. BOULTON, R.B. et al. Principles and practices of winemaking, The Chapman & Hall Enology Library. Chapman & Hall. 1996
8. ROUBELAKIS-ANGELAKIS, K. A. Molecular Biology & Biotechnology of the Grapevine. Kluwer Academic Pub., 2001
9. Αϊβαλάκης, Γ., Καραμπουρνιώτης Γ., Φασσέας, Κ. Γενική βοτανική : Η μορφολογία, η ανατομία και η φυσιολογία των ανώτερων φυτών, Εκδόσεις Έμβρυο. 2005
10. Γαλάτης, Β. , Γανωτάκης, Δ., Γκανή – Σπυροπούλου, Κ., Καραμπουρνιώτης, Γ., Κοτζαμπάσης, Κ., Κωνσταντινίδου, Ε. Ι., Μανέτας, Ι., Ρουμπελάκη – Αγγελάκη, Κ. Φυσιολογία Φυτών: Από το μόριο στο περιβάλλον, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης. 2003

 

Συναφή επιστημονικά περιοδικά
• Australian Journal of Grape and Wine Research,
• American Journal of Enology and Viticulture,
• Vitis – Journal of Grapevine Research
• International Journal of Vine and Wine Sciences.